Η NASA έχει αναθέσει στην εταιρεία SPACEX του Ίλον Μασκ την κρίσιμη αποστολή απόσυρσης του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ΔΔΣ) στις αρχές της επόμενης δεκαετίας. Το συμβόλαιο, με ανώτατο προϋπολογισμό 843 εκατομμύρια δολάρια, προβλέπει την κατασκευή ενός εξειδικευμένου διαστημικού οχήματος. Αυτό το όχημα θα αναλάβει να οδηγήσει τον 430 τόνων σταθμό σε ελεγχόμενη πτώση στον Ειρηνικό Ωκεανό, σηματοδοτώντας το τέλος μιας σημαντικής εποχής στην εξερεύνηση του διαστήματος.
Ο ΔΔΣ ή ISS, που τέθηκε σε λειτουργία το 1998 και είναι συνεχώς επανδρωμένος από το 2000, έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην επιστημονική έρευνα. Ολοκληρώνοντας μία περιστροφή γύρω από τη Γη κάθε 90 λεπτά σε ύψος λίγο πάνω από 400 χιλιόμετρα, ο σταθμός έχει φιλοξενήσει χιλιάδες πειράματα, συμβάλλοντας στη μελέτη ποικίλων φαινομένων, από τη διαδικασία γήρανσης του ανθρώπου μέχρι τη σύνθεση νέων υλικών. Παρότι οι μηχανικοί της NASA επιβεβαιώνουν ότι ο σταθμός παραμένει δομικά σταθερός, η προετοιμασία για την ασφαλή απόσυρσή του κρίνεται απαραίτητη για την αποφυγή κινδύνων από μια ενδεχόμενη ανεξέλεγκτη επανείσοδο στην ατμόσφαιρα.
Το πρόγραμμα του ΔΔΣ αποτελεί προϊόν διεθνούς συνεργασίας με επικεφαλής τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, και με τη συμμετοχή της Ευρώπης, του Καναδά και της Ιαπωνίας. Οι δυτικοί εταίροι έχουν συμφωνήσει να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση έως το 2030, ενώ η Ρωσία έχει δεσμευτεί τουλάχιστον μέχρι το 2028.
Πριν καταλήξει στην απόφαση για ελεγχόμενη απόσυρση, η NASA εξέτασε διάφορες εναλλακτικές για το μέλλον του σταθμού. Μεταξύ αυτών ήταν η αποσυναρμολόγηση και η πιθανή αξιοποίηση των πιο πρόσφατων τμημάτων του σε μελλοντικές διαστημικές πλατφόρμες, καθώς και η μεταβίβαση της διαχείρισης σε ιδιωτικούς φορείς. Ωστόσο, η πολυπλοκότητα, το υψηλό κόστος και οι νομικές προεκτάσεις αυτών των επιλογών οδήγησαν τελικά στην απόφαση για την πλήρη απόσυρση του σταθμού.
Το όχημα που θα κατασκευάσει η SPACEX θα πρέπει να διαθέτει ισχυρή ώση για να καθοδηγήσει με ακρίβεια τον σταθμό στην ατμόσφαιρα. Λόγω του μεγέθους του ΔΔΣ, που είναι συγκρίσιμο με ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο, αναμένεται ότι ορισμένα τμήματά του θα επιβιώσουν της επανεισόδου και θα φτάσουν στην επιφάνεια της Γης.
Η διαδικασία απόσυρσης θα περιλαμβάνει τη σταδιακή μείωση του ύψους της τροχιάς του σταθμού, την απομάκρυνση του πληρώματος και τέλος την τελική ώθηση προς την ατμόσφαιρα. Ο στόχος είναι να κατευθυνθούν τα απομεινάρια προς το Σημείο Νέμο, μια απομακρυσμένη περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού που απέχει πάνω από 2.500 χιλιόμετρα από την πλησιέστερη στεριά και χρησιμοποιείται συχνά για την απόρριψη διαστημικών σκαφών.
Παράλληλα με την προετοιμασία για την απόσυρση του ΔΔΣ, η NASA ενθαρρύνει την ανάπτυξη εμπορικών διαστημικών σταθμών από ιδιωτικούς φορείς. Η υπηρεσία ελπίζει ότι αυτοί οι νέοι σταθμοί θα είναι έτοιμοι να αναλάβουν το ρόλο του ΔΔΣ στην επιστημονική έρευνα και την εξερεύνηση του διαστήματος πριν από την τελική του απόσυρση. Επιπλέον, η NASA σχεδιάζει τη δημιουργία ενός νέου διαστημικού σταθμού, του Gateway, ο οποίος θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή στην εξερεύνηση του διαστήματος και προετοιμάζοντας το έδαφος για μελλοντικές αποστολές στον Άρη.
Η απόφαση για την απόσυρση του ΔΔΣ και η ανάθεση αυτής της κρίσιμης αποστολής στη SPACEX υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη μετάβαση προς την εμπορική συμμετοχή στην εξερεύνηση του διαστήματος. Αυτή η εξέλιξη αντανακλά τη νέα πραγματικότητα στον τομέα της διαστημικής τεχνολογίας, όπου ιδιωτικές εταιρείες αναλαμβάνουν ολοένα και πιο σημαντικούς ρόλους σε συνεργασία με κρατικούς οργανισμούς.
