Μια ομάδα αστρονόμων, με επικεφαλής τον Άνταμ Ρις του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, χρησιμοποίησε τα διαστημικά τηλεσκόπια James Webb και Hubble για να επιβεβαιώσει μια εκπληκτική θεωρία: το σύμπαν φαίνεται να διαστέλλεται με διαφορετικούς ρυθμούς. Τα ευρήματα, που δημοσιεύτηκαν στο Astrophysical Journal Letters, υποδηλώνουν ότι ενδέχεται να υπάρχει ένα σημαντικό κενό στην κατανόησή μας για το σύμπαν.
Οι μετρήσεις του Hubble το 2019 έδωσαν τις πρώτες ενδείξεις για αυτό το αίνιγμα, ενώ οι ακόμη πιο ακριβείς παρατηρήσεις του James Webb το 2023 ενίσχυσαν περαιτέρω τη θεωρία. Ο συνδυασμός των δεδομένων από τα δύο τηλεσκόπια φαίνεται να εξαλείφει το ενδεχόμενο σφάλματος στις προηγούμενες παρατηρήσεις. Όπως δήλωσε ο Ρις, "Εφόσον αποκλείεται το ενδεχόμενο αστοχίας των μετρήσεων, αυτό που απομένει είναι η πραγματική όσο και συναρπαστική πιθανότητα να είχαμε παρανοήσει το σύμπαν".
Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν δύο μεθόδους για να εκτιμήσουν τη σταθερά του Hubble, η οποία περιγράφει το ρυθμό διαστολής του σύμπαντος. Η πρώτη βασίζεται στη μελέτη του Κοσμικού Υποβάθρου Μικροκυμάτων (CMB), των απομεινάρων του πρώτου φωτός που σχηματίστηκε στο σύμπαν λίγο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Η δεύτερη μέθοδος επικεντρώνεται στους Κηφείδες, παλλόμενους αστέρες που λειτουργούν ως "κοσμικοί φάροι" λόγω της περιοδικής μεταβολής της φωτεινότητάς τους.
Οι μετρήσεις των Κηφειδών από την ομάδα του Ρις υποδεικνύουν ότι το σύμπαν διαστέλλεται με ρυθμό περίπου 74 km/s/Mpc, μια τιμή πολύ μεγαλύτερη από αυτή που προέκυψε από τις μετρήσεις του CMB. Αρχικά, οι ερευνητές υπέθεσαν ότι η ασυμφωνία οφειλόταν σε κάποιο σφάλμα μέτρησης. Ωστόσο, μετά από περαιτέρω ανάλυση χιλίων Κηφειδών σε πέντε γαλαξίες και σύγκριση με τα δεδομένα του Hubble, επιβεβαίωσαν την ακρίβεια των αρχικών τους υπολογισμών.
"Πλέον έχουμε εξετάσει όλο το εύρος των παρατηρήσεων του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble και μπορούμε να αποκλείσουμε με υψηλό βαθμό βεβαιότητας το ενδεχόμενο της αστοχίας κάποιων μετρήσεων", δήλωσε ο Ρις. Ο συνδυασμός των δεδομένων από το Webb και το Hubble προσφέρει τα πιο αξιόπιστα στοιχεία, επιβεβαιώνοντας την ακρίβεια των μετρήσεων του Hubble ακόμη και σε μεγαλύτερες κοσμικές αποστάσεις.
Το σίγουρο είναι ότι τα ευρήματα αυτά θέτουν νέα ερωτήματα σχετικά με την κατανόησή μας για το σύμπαν και υπογραμμίζουν τη σημασία της συνεχιζόμενης διερεύνησης των κοσμολογικών μυστηρίων με τη βοήθεια των πιο προηγμένων διαστημικών τηλεσκοπίων.
