Η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε ένα νέο πλαίσιο προστασίας της ιδιωτικής ζωής των δεδομένων των πολιτών της με τις ΗΠΑ, το οποίο αποσκοπεί στην επίλυση της νομικής αβεβαιότητας γύρω από τις διασυνοριακές διαβιβάσεις δεδομένων.
Το πλαίσιο προστασίας δεδομένων ΕΕ-ΗΠΑ είναι η τρίτη προσπάθεια της ΕΕ και των ΗΠΑ να δημιουργήσουν έναν μηχανισμό που θα επιτρέπει στις εταιρείες να μεταφέρουν προσωπικά δεδομένα από την ΕΕ στις ΗΠΑ χωρίς να παραβιάζουν τους αυστηρούς νόμους της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων. Οι δύο προηγούμενοι μηχανισμοί, απορρίφθηκαν από το ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ επειδή δεν εξασφάλιζαν επαρκή προστασία των δεδομένων των πολιτών της ΕΕ από την παρακολούθηση των ΗΠΑ.
Τον Μάρτιο του 2022 η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν και ο πρόεδρος Μπάιντεν ανακοίνωσαν ότι κατέληξαν σε κατ' αρχήν συμφωνία σχετικά με ένα νέο διατλαντικό πλαίσιο ροών δεδομένων, μετά από διαπραγματεύσεις μεταξύ του Επιτρόπου κ. Ρεντέρς και του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Ραϊμόντο. Τον Οκτώβριο του 2022 ο Πρόεδρος Μπάιντεν υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα με τίτλο «Enhancing Safeguards for United States Signals Intelligence Activities» (Ενίσχυση των διασφαλίσεων για τις δραστηριότητες συλλογής πληροφοριών σημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών), το οποίο συμπληρώθηκε με κανονισμούς που εκδόθηκαν από τον Υπουργό Δικαιοσύνης των ΗΠΑ. Από κοινού, τα δύο αυτά μέσα εφάρμοσαν τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι ΗΠΑ βάσει της συμφωνίας κατ' αρχήν στο δίκαιο των ΗΠΑ και συμπλήρωσαν τις υποχρεώσεις των αμερικανικών εταιρειών βάσει του πλαισίου προστασίας δεδομένων ΕΕ-ΗΠΑ.
Σε ότι αφορά τη νέα συμφωνία, η πρόεδρος, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε σχετικά: «Το νέο πλαίσιο ΕΕ-ΗΠΑ για την προστασία των δεδομένων θα εξασφαλίσει ασφαλείς ροές δεδομένων για τους Ευρωπαίους και θα προσφέρει ασφάλεια δικαίου στις εταιρείες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Μετά την κατ' αρχήν συμφωνία που επετεύχθη πέρυσι με τον Πρόεδρο Μπάιντεν, οι ΗΠΑ υλοποίησαν πρωτοφανείς δεσμεύσεις για τη θέσπιση του νέου πλαισίου. Σήμερα κάνουμε ένα σημαντικό βήμα για να παράσχουμε στους πολίτες την εμπιστοσύνη ότι τα δεδομένα τους είναι ασφαλή, να εμβαθύνουμε τους οικονομικούς δεσμούς μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ και, ταυτόχρονα, να επιβεβαιώσουμε εκ νέου τις κοινές μας αξίες. Αποδεικνύεται ότι, μέσω της συνεργασίας, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και τα πλέον περίπλοκα ζητήματα.»
Επιπλέον, το νομικό πλαίσιο των ΗΠΑ προβλέπει ορισμένες εγγυήσεις όσον αφορά την πρόσβαση των δημόσιων αρχών των ΗΠΑ σε δεδομένα που διαβιβάζονται βάσει του πλαισίου, ιδίως για σκοπούς επιβολής του ποινικού δικαίου και εθνικής ασφάλειας: Η πρόσβαση στα δεδομένα περιορίζεται σε ό,τι είναι αναγκαίο και αναλογικό για την προστασία της εθνικής ασφάλειας.
Όσον αφορά τη συλλογή και τη χρήση των δεδομένων τους από τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ, οι πολίτες της ΕΕ θα έχουν πρόσβαση σε ανεξάρτητο και αμερόληπτο μηχανισμό προσφυγής, ο οποίος περιλαμβάνει το νεοσυσταθέν Δικαστήριο Ελέγχου της Προστασίας Δεδομένων (DPRC). Το Δικαστήριο θα διερευνά και θα επιλύει ανεξάρτητα καταγγελίες, μεταξύ άλλων με τη λήψη δεσμευτικών διορθωτικών μέτρων.
Οι διασφαλίσεις που έχουν θεσπίσει οι ΗΠΑ θα διευκολύνουν επίσης τις διατλαντικές ροές δεδομένων γενικότερα, δεδομένου ότι εφαρμόζονται επίσης όταν τα δεδομένα διαβιβάζονται με τη χρήση άλλων εργαλείων, όπως οι τυποποιημένες συμβατικές ρήτρες και οι δεσμευτικοί εταιρικοί κανόνες.
