Έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από τη στιγμή που το ChatGPT άρχισε να απασχολεί το δημόσιο λόγο και έφερε στο προσκήνιο το θέμα της τεχνητής νοημοσύνης (ή ΑΙ αν προτιμάς την αγγλική συντομογραφία) και άπαντες άρχισαν να ασχoλούνται με τις επιπτώσεις του ΑΙ στην κοινωνία, την οικονομία και γενικότερα στο μέλλον της ανθρωπότητας.
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι κάτι καινούριο. Ως επιστημονικό πεδίο μετρά πάνω από 40 χρόνια ενασχόλησης ενός τεράστιου αριθμού επιστημόνων. Εφαρμογές που αξιοποιούν το ΑΙ και τους αλγόριθμους είναι διαθέσιμες εδώ και πολλά χρόνια και τις χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα μας. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι προτάσεις του Google Maps για την καλύτερη διαδρομή προς τον προορισμό μας αλλά αυτό είναι ενδεχομένως ένα από τα πιο απλά παραδείγματα.
Το ερώτημα, όμως, που απασχολεί δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη είναι, βέβαια, κατά πόσον το ΑΙ θα μας υποκαταστήσει και κατά πόσον θα μείνουμε άνεργοι. Δύσκολο ερώτημα στην απάντηση του αλλά καλό είναι να βάλουμε μερικά πράγματα στη θέση τους.
Το Skynet και το Matrix είναι sci-fi
Το πρώτο είναι ότι το μέλλον της ανθρωπότητας είναι πολύ πιθανό να μην μοιάζει με όσα βλέπουμε στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας ή διαβάζουμε σε αντίστοιχα βιβλία. Αν δει ή διαβάσει κανείς έργα από τη δεκαετία του ’70 ή ακόμη και το ’80 και τα συγκρίνει με το τι τελικά έγινε θα καταλάβει ότι τέτοιου είδους προβλέψεις δεν είναι τόσο εύκολο να γίνουν. Το Skynet ή το Matrix δεν έγιναν πραγματικότητα. Υπάρχουν χιλιάδες παράγοντες που επηρεάζουν προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση την ανθρώπινη εξέλιξη.
Όσον αφορά στην τεχνητή νοημοσύνη και τις εφαρμογές της, αυτό που άπαντες συμφωνούν ότι θα αλλάξει πολλά στην καθημερινότητα μας και σχετικά σύντομα μάλιστα. Συμπεριλαμβανομένου και του τρόπου εργασίας. Η Goldman Sachs κάνει λόγο σε μελέτη της ότι το ΑΙ θα αυτοματοποιήσει 300 εκατ. θέσεις εργασίας και γενικότερα υπάρχουν ουκ ολίγες μελέτες που αναφέρουν αριθμούς δεκάδων ή εκατοντάδων εκατομμυρίων. Άρα, αυτό σημαίνει ότι θα χαθούν τόσες πολλές θέσεις εργασίας;
AI και θέσεις εργασίας
Η λέξη – κλειδί είναι «αυτοματοποίηση». Το ΑΙ είναι εξαιρετικό εργαλείο όσον αφορά τη διεκπεραίωση εργασιών που είναι επαναλαμβανομένες και γενικότερα δεν χρειάζονται δημιουργικότητα ή συνεχής προσαρμογή σε νέα δεδομένα. Και αυτό το έχουμε δει να συμβαίνει εδώ και πολλά χρόνια: οι αυτοκινητοβιομηχανίες χρησιμοποιούν ρομπότ για τη συναρμολόγηση των οχημάτων που παράγουν, ενώ ακόμη και οι εταιρείες ταχυμεταφορών χρησιμοποιούν ρομπότ στα κέντρα διαλογής τους.
Προφανώς, θα χαθούν θέσεις εργασίας. Αλλά ταυτόχρονα θα δημιουργηθούν άλλες θέσεις εργασίας όπως θα υπάρξει και ανάγκη για νέα επαγγέλματα. Και αυτό είναι κάτι που έχουμε δει να συμβαίνει πολλάκις στο παρελθόν και γενικότερα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Κάθε βιομηχανική επανάσταση διαμορφώνει νέες ανάγκες και αυτό είναι κάτι που πρέπει να γίνει κατανοητό.
Οι αλλαγές στο χώρο εργασίας έχουν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται. Η ζήτηση για επαγγέλματα όπως είναι οι data analysts, για παράδειγμα, έχει «εκτοξευτεί». Γενικότερα, η ζήτηση για δεξιότητες που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη και κυρίως με την αξιοποίηση των δεδομένων (data) έχει αυξηθεί σε υπερθετικό βαθμό. Σε σημείο που η υπάρχουσα προσφορά δεν μπορεί να καλύψει τη ζήτηση. Και για να είμαστε πιο ακριβείς πολύ δύσκολα θα καλυφθούν οι ανάγκες που υπάρχουν και στο προσεχές μέλλον.
Νέα δεδομένα στην εργασία
Το ζητούμενο από τους εργαζόμενους είναι προφανώς να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει προφανές ότι το μοντέλο «ξεκινάω να δουλεύω σε μία εταιρεία και παραμένω σε αυτήν για πάντα κάνοντας ακριβώς το ίδιο πράγμα» έχει πλήρως εγκαταλειφθεί. Με ελάχιστες εξαιρέσεις (π.χ. γιατροί), θεωρείται σχεδόν δεδομένο ότι ένας άνθρωπος που εισέρχεται σήμερα στην αγορά εργασίας θα αλλάξει καριέρα τουλάχιστον δύο με τρεις φορές.
Επιπλέον, αυτό που χρειάζεται να ξέρουν όλοι οι εργαζόμενοι είναι πως απαιτούνται νέες δεξιότητες. Οι εργαζόμενοι που έχουν να ωφεληθούν από την έλευση του ΑΙ είναι αυτοί και αυτές που θα ξέρουν να χρησιμοποιούν τις εφαρμογές τεχνητές νοημοσύνης, ήτοι θα ξέρουν να κάνουν τις κατάλληλες ερωτήσεις προκειμένου η εφαρμογή να τους δώσει την απαραίτητη βοήθεια.
Συμπέρασμα
Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι πως το ΑΙ είναι μία ευκαιρία προκειμένου να αυτοματοποιηθούν εργασίες και διαδικασίες και να «απελευθερώσουν» χρόνο για τους εργαζόμενους αλλά και τη δημιουργικότητα των ανθρώπων. Όσο «έξυπνα» και αν γίνουν τα συστήματα -τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια- η ανθρώπινη παρέμβαση και έλεγχος θα είναι απαραίτητα. Καλές οι ταινίες και τα βιβλία επιστημονικής φαντασίας αλλά δύσκολα γίνονται πραγματικότητα. Άλλωστε, αποτελούν ανθρώπινα δημιουργήματα!
