Περισσότερο από έναν αιώνα μετά τη βύθιση του Τιτανικού στο παρθενικό του ταξίδι από την Αγγλία, η τεχνολογία αιχμής μπορεί να δώσει στοιχεία για το πώς το πιο πολυτελές επιβατηγό πλοίο της εποχής του βρήκε ένα τέτοιο καταδικασμένο τέλος. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η συγκεκριμένη τραγωδία μετά από τόσα χρόνια συνεχίζει να γοητεύει τους επιστήμονες, το Hollywood και το κοινό.
Ένα τεράστιο υποβρύχιο πρόγραμμα τρισδιάστατης σάρωσης, με επικεφαλής τη βρετανική εταιρεία χαρτογράφησης βαθέων υδάτων Magellan, αποκάλυψε αυτή την εβδομάδα ένα "ψηφιακό δίδυμο" του πλοίου με εκπληκτικά χαρακτηριστικά του ναυαγίου σε βάθος περίπου 3.800 μέτρων, στο Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό.
«Ο όγκος των δεδομένων που αποκτήσαμε ήταν τεράστιος», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Magellan, Richard Parkinson, και «τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά».
Ο Parkinson χαρακτήρισε την προσπάθεια ως μια «άνευ προηγουμένου επιχείρηση χαρτογράφησης και ψηφιοποίησης του Τιτανικού ... ενός από τα πιο διάσημα αλλά απρόσιτα ανθρωπογενή αντικείμενα». Πραγματοποιήθηκε επί έξι εβδομάδες το 2022 και αντιμετώπισε κακές καιρικές συνθήκες και τεχνικές επιπλοκές. Όμως οι σαρώσεις που ακολούθησαν σήμαιναν ότι το πλοίο μπορούσε στη συνέχεια να χαρτογραφηθεί με "εξαιρετική λεπτομέρεια", σύμφωνα με την εταιρεία.
Οι επιστήμονες, παρατήρησαν την τεράστια τρύπα όπου κάποτε ήταν τοποθετημένη η μεγάλη σκάλα - η σκάλα που έγινε διάσημη στην ταινία-μπλοκμπάστερ του 1997 με τον Leonardo Di Caprio και την Kate Winslet. Βρήκαν ακόμη μπουκάλια σαμπάνιας και τον σειριακό αριθμό σε μια προπέλα.
Οι εικόνες που δόθηκαν στη δημοσιότητα δεν δείχνουν κανένα στοιχείο από τις περισσότερες από 1.500 ζωές που χάθηκαν στην καταστροφή. Οι προηγούμενες εικόνες του πλοίου -το οποίο προσέκρουσε σε παγόβουνο ενώ κατευθυνόταν προς τη Νέα Υόρκη και ανακαλύφθηκε από τον Αμερικανό ωκεανογράφο Ρόμπερτ Μπάλαρντ και άλλους το 1985- περιορίζονταν από τα χαμηλά επίπεδα φωτισμού και την κακή ποιότητα του νερού.
Η διαδικασία του Magellan δημιούργησε πάνω από 715.000 εικόνες που παρείχαν τα δεδομένα που επέτρεψαν στην ομάδα του να δημιουργήσει ένα ψηφιακό μοντέλο εκπληκτικής καθαρότητας. Δείχνει το τμήμα της πλώρης και της πρύμνης του πλοίου, τα οποία χωρίστηκαν κατά τη βύθιση, καθώς και το πεδίο συντριμμιών της σκηνής μήκους τριών μιλίων. Ένα εξειδικευμένο πλοίο τοποθετήθηκε στον Ατλαντικό περίπου 430 μίλια από τις καναδικές ακτές, με δύο υποβρύχια -που ονομάστηκαν Ρωμαίος και Ιουλιέτα- να αναπτύσσονται επί ώρες κάτω από την επιφάνεια για να χαρτογραφήσουν κάθε χιλιοστό του ναυαγίου.
Το ναυάγιο δεν διαταράχτηκε κατά τη διαδικασία, δήλωσε η εταιρεία, με την όλη διαδικασία να ολοκληρώνεται με μια τελετή κατάθεσης λουλουδιών στη μνήμη όσων έχασαν τη ζωή τους. Η Magellan συνεργάζεται τώρα με την εταιρεία μέσων ενημέρωσης Atlantic Productions για να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για το έργο.
«Μελετώ τον Τιτανικό εδώ και 20 χρόνια, αλλά αυτό αλλάζει πραγματικά τα δεδομένα», δήλωσε ο εξερευνητής και ερευνητής του Τιτανικού, Parks Stephenson. «Αυτό που βλέπουμε για πρώτη φορά είναι μια ακριβής απεικόνιση ολόκληρου του ναυαγίου και του χώρου των συντριμμιών. Βλέπω λεπτομέρειες που κανένας από εμάς δεν έχει δει ποτέ πριν». Ο ίδιος χαιρέτισε το έργο ως "την αρχή ενός νέου κεφαλαίου" για την επόμενη γενιά μελέτης του Τιτανικού.
Οι σαρώσεις θα δώσουν επίσης στους επιστήμονες και τους αρχαιολόγους ένα νέο επίπεδο πρόσβασης, δήλωσε η Helen Farr, θαλάσσια αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον. Θα επιτρέψουν στους ερευνητές να μελετήσουν την κατάσταση του πλοίου, να καταγράψουν τη φθορά και να παρακολουθήσουν καλύτερα το θαλάσσιο περιβάλλον, δήλωσε η Farr στην Washington Post.
«Αυτές οι τρισδιάστατες σαρώσεις και εικόνες αφηγούνται επίσης την ιστορία της ανθρώπινης απώλειας», πρόσθεσε η ίδια, με προσωπικά αντικείμενα όπως παπούτσια και πιατικά που ανασύρθηκαν από τον βυθό. «Ζώντας στο Southampton, την πόλη-λιμάνι από την οποία απέπλευσε το RMS Titanic το 1912, γνωρίζω ότι αυτές οι απώλειες δεν έχουν ξεχαστεί. Περισσότερα από 720 από τα 900 μέλη του πληρώματος ήταν από την πόλη. Μια ολόκληρη γενιά χάθηκε σε αυτή την καταστροφή».
Ακόμη και πριν από το μοιραίο παρθενικό του ταξίδι, το πλοίο ήταν διάσημο σε όλο τον κόσμο για τη χλιδή του και για υπερβολές όπως γυμναστήριο και πισίνα στο πλοίο. Στους επιβάτες του περιλαμβάνονταν μέλη των πλουσιότερων ή διασημότερων οικογενειών της Αμερικής και της Βρετανίας, καθώς και μετανάστες που έπαιρναν το δρόμο για μια νέα ζωή.
Τα συντρίμμια του πλοίου κατέστησαν προστατευόμενο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO το 2012, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας για την προστασία και τη διατήρηση των λειψάνων. Το σίδερο του πλοίου συνεχίζει να διαβρώνεται και να σκουριάζει, σημείωσε ο ειδικός στον Τιτανικό, Leon Litvack, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Queen's του Μπέλφαστ, την πόλη όπου ναυπηγήθηκε το πολυτελές πλοίο.
«Αυτές οι σαρώσεις είναι πολύ υποβλητικές. ... Ήταν ένα τρομερό πλοίο», δήλωσε.
Τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στα βάθη της θάλασσας έχουν βοηθήσει να διατηρηθεί ο Τιτανικός σχετικά καλά, δήλωσε ο Litvack, και τώρα η προηγμένη τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει στη διερεύνηση περισσότερων μυστικών του. «Αυτό το φαινομενικά αβύθιστο πλοίο χάθηκε μέσα σε λίγες ώρες», δήλωσε στην Post.
Μέρος της διαρκούς γοητείας του Τιτανικού είναι η τεράστια κλίμακα της καταστροφής και το μυστήριο του τι πήγε τόσο στραβά. Ήταν το παγόβουνο, η ταχύτητα του πλοίου, η έλλειψη σωσίβιων λέμβων, η αποτυχία των μηνυμάτων SOS να διαδοθούν, ή όλοι αυτοί οι παράγοντες μαζί; Τα "τι θα γινόταν αν", δήλωσε ο Litvack, θα συνεχίσουν να συζητούνται για τις επόμενες δεκαετίες.
«Ήταν κάτι περισσότερο από ένα απλό ναυάγιο», πρόσθεσε. «Θα παραμείνει στο μυαλό του κοινού».
