Η προσβασιμότητα στο gaming έχει εξελιχθεί σε βασικό χαρακτηριστικό τα τελευταία χρόνια, με τη βιομηχανία να αναγνωρίζει το εύρος του κοινού της. Τα video games είναι μία μορφή ψυχαγωγίας που απευθύνεται σε όλους, ασχέτως φυσικών προβλημάτων ή γνωστικών δυσλειτουργιών και ως εκ τούτου οφείλουν να είναι προσβάσιμα μέσω της προσαρμογής τους στις όποιες ανάγκες του καθενός. Η προσβασιμότητα αυτή επιτυγχάνεται τόσο μέσω αξεσουάρ, όσο και ρυθμίσεων σε επίπεδο τίτλου και συστήματος -και ως προς αυτό το τελευταίο, τόσο η MICROSOFT, όσο και η SONY έχουν κάνει σπουδαία και μεγάλα βήματα σε Xbox Series X|S και PS5 αντίστοιχα. Πάμε να δούμε τις επιλογές των παικτών.
Xbox Series X|S
Στις κονσόλες τελευταίας γενιάς της MICROSOFT, ο παίκτης έχει τη δυνατότητα να προσαρμόσει την εικόνα και τον ήχο στις ανάγκες του μέσω μίας σειράς επιλογών. Για να τις βρεις, θα πρέπει να πας στα Settings και από εκεί στην τελευταία επιλογή του μενού, Accessibility. Στη διάθεσή σου βρίσκονται οι εξής:
- Magnifier: Ζουμάρει στην εικόνα, κάνοντας τα κείμενα πιο ευανάγνωστα και επιτρέποντας την αντίληψη λεπτομερειών στις εικόνες.
- High contrast: Αυξάνει την αντίθεση των χρωμάτων, έτσι ώστε να διακρίνεις ευκολότερα αντικείμενα και κείμενο στην οθόνη/τηλεόραση.
- Night mode: Περιορίζει τις εκπομπές μπλε ακτινοβολίας προστατεύοντας τα μάτια σου και προσφέροντας μία πιο υγιεινή εμπειρία πριν τον ύπνο (μπορείς να ορίσεις μάλιστα τις ώρες που θα ενεργοποιείται αυτόματα και να προσαρμόσεις την κάθε του ρύθμιση).
- Color filters: Φιλτράρει τα χρώματα (όπως τα φίλτρα στο Instagram) για μία εμπειρία κομμένη και ραμμένη στα μέτρα σου.
- Voice commands: Σου δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιείς το Xbox με τη φωνή σου σε συνδυασμό με Amazon Alexa και Google Assistant. Απαιτείται συμβατή με τον εκάστοτε ψηφιακό βοηθό συσκευή.
- Narrator: Ενεργοποιεί αφήγηση για κάθε στοιχείο που εμφανίζεται στην οθόνη, όπως π.χ. κείμενο, εντολές ή πλήκτρα.
- Speech to test: Μετατρέπει τις ομιλίες από το chat (σε party ή εντός παιχνιδιού) σε κείμενο το οποίο μπορείς να διαβάσεις ενώ διαβάζει και το κείμενο που έχεις γράψει πριν το στείλεις.
- Closed captions: Προβάλλει υπότιτλους σε περιεχόμενο που υποστηρίζει τη λειτουργία (DVD, Blu-ray, on-demand υπηρεσίες βίντεο).
Πέραν των ρυθμίσεων, η MICROSOFT έχει κάνει σημαντική δουλειά και σε ό,τι αφορά τα αξεσουάρ και περιφερειακά της κονσόλας. Με τη βοήθεια του Copilot, δύο χειριστήρια μπορούν να λειτουργήσουν ως ένα, σε περίπτωση που κάποιος παίκτης χρειάζεται συχνά μία μικρή βοήθεια από κάποιον ικανότερο/μεγαλύτερο. Παράλληλα, η λειτουργία του κάθε πλήκτρου του ασύρματου χειριστηρίου του Xbox μπορεί να προσαρμοστεί κατά βούληση. Μεταξύ άλλων προσφέρονται επιλογές αντίστροφης λειτουργίας των μοχλών και σκανδαλών, ρύθμισης δόνησης κ.α. Ιδιαίτερα χρήσιμη, τέλος, είναι και η υποστήριξη ποντικιού και πληκτρολογίου για την πλοήγηση στα μενού της κονσόλας και σε συγκεκριμένα video games.
Xbox Adaptive Controller
Ειδική αναφορά οφείλει να γίνει στο Xbox Adaptive Controller, ένα χειριστήριο που δημιούργησε η MICROSOFT σε συνεργασία με τις οργανώσεις THE ABLEGAMERS CHARITY, THE CELEBRAL PALSY FOUNDATION, SPECIALEFFECT και WARFIGHTER ENGAGED. Είναι συμβατό με Xbox Series X|S, Xbox One και PC και προσαρμόζεται εξ ολοκλήρου στις ανάγκες των παικτών με περιορισμένη κινητικότητα. Διαθέτει 19 υποδοχές 3,5 χιλ. και δυο θύρες USB 2.0 για εξωτερικά αξεσουάρ όπως πλήκτρα, μοχλούς, κουμπιά και άλλες βοηθητικές συσκευές, ενώ υποστηρίζει και δυνατότητα δημιουργίας διαφορετικών προφίλ μέσα από το Xbox Accessories app, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε κάθε παίκτη να απολαύσει τα αγαπημένα του παιχνίδια.
Τέλος αναφορικά με τα ίδια τα video games, χρησιμοποιείται ένα σύστημα από tags το οποίο ενημερώνει σχετικά με χαρακτηριστικά προσβασιμότητας που ενσωματώνει ο κάθε τίτλος, εφ’ όσον φυσικά πληροί συγκεκριμένα κριτήρια. Αυτά χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες ανάλογα τον τύπο τους (Gameplay, Audio, Visual, Input), δίνοντας έτσι στους παίκτες πληροφορίες σχετικά με το τι μπορούν να περιμένουν ως προς την εμπειρία τους πριν προβούν στην αγορά ενός παιχνιδιού.
PlayStation 5
Το PS5® διαθέτει ένα αντίστοιχο σετ ρυθμίσεων προσβασιμότητας (Accessibility) το οποίο θα βρεις στα Settings. Οι επιλογές σου εκεί χωρίζονται σε πέντε υποκατηγορίες ανάλογα με τον τύπο τους: Display and Sound, Screen Reader, Controllers, Closed Captions, Chat Transcription. Ξεκινώντας από την πρώτη, έχουμε και λέμε:
- Zoom: Ενεργοποιεί το zoom. Προσάρμοσε τον βαθμό του πατώντας το πλήκτρο PS και το τετράγωνο.
- Invert Colors: Απενεργοποιεί το HDR και αντιστρέφει τα χρώματα σε κείμενο και παρασκήνιο.
- Color Correction: Εφαρμόζει το φίλτρο της αρεσκείας σου στην εικόνα. Μπορείς να διαλέξεις την έντασή του από το σχετικό slider.
- Text Size: Αλλάζει το μέγεθος των γραμματοσειρών ώστε τα κάθε λογής κείμενα (μεγάλα ή μικρά) να γίνουν πιο ευανάγνωστα.
- Bold Text: Χρησιμοποιεί έντονη γραμματοσειρά.
- High Contrast: Αλλάζει τα χρώματα των κειμένων και του παρασκηνίου για μεγαλύτερη αντίθεση και πιο εύκολη ανάγνωση.
- Show Check Mark on Enabled Settings: Προβάλλει ένα «τικ» σε κάθε ρύθμιση που έχεις ενεργοποιήσει.
- Auto-Scroll Speed: Καθορίζει την ταχύτητα scrolling του κειμένου.
- Reduce Motion: Περιορίζει τα εφέ κίνησης και την κίνηση της εικόνας γενικότερα.
Από το Screen Reader θα ενεργοποιήσεις τη λειτουργία που διαβάζει το κείμενο που βρίσκεται στην οθόνη, παρέχοντας παράλληλα φωνητικές οδηγίες για τη χρήση της κονσόλας. To Closed Captions προβάλλει υπότιτλους σε ομιλίες, δίνοντάς σου τη δυνατότητα να ρυθμίσεις την εμφάνισή τους. Το Chat Transcription, τέλος, ουσιαστικά αποτελείται από speech-to-text και text-to-speech, μετατρέποντας τις ομιλίες των άλλων παικτών στο chat σε parties και τίτλους (όπου υποστηρίζεται) σε κείμενο και το αντίστροφο. Αν αντιμετωπίζεις προβλήματα ακοής από ένα αφτί, τότε πηγαίνοντας στο Settings > Sound > Audio Output, επιλέγοντας το Headphones και κατόπιν το Mono Audio for Headphones, θα ενεργοποιήσεις την αναπαραγωγή του ίδιου ήχου και από τα δύο ακουστικά.
Από τα παραπάνω, αφήσαμε εκτός το Controllers κι αυτό διότι είναι μία κατηγορία από μόνο του. Μέσα από το Custom Button Assignments for DualSense Wireless Controller, θα έχεις τη δυνατότητα να αντιστοιχίσεις τη λειτουργία που θες σε κάθε πλήκτρο του χειριστηρίου. Το δε Haptic Feedback During Console Navigation θα σου επιτρέψει να προσαρμόσεις την απτική ανάδραση του χειριστηρίου. Αν βγεις στα Settings και από εκεί πας στο Accessories > Controller (General) θα μπορείς να κάνεις έξτρα ρυθμίσεις που αφορούν π.χ. την ένταση της δόνησης, τη φωτεινότητα των ενδείξεων, την ένταση του ήχου κ.α.
SONY Access™ controller
Η SONY έχει κι εκείνη το δικό της προσβάσιμο χειριστήριο. Ο λόγος για το Access™ controller, ένα περιφερειακό που δίνει στον παίκτη την ευχέρεια να το προσαρμόσει στα μέτρα του. Με design που θυμίζει μαργαρίτα, διαθέτει κυκλικό σχήμα και οκτώ θέσεις στις οποίες μπορούν να προσαρτηθούν διαφόρων τύπων πλήκτρα. Ο μοχλός του έχει προσαρμόσιμο μήκος ενώ ο προσανατολισμός 360 μοιρών καθιστά δυνατή τη χρήση του υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Ο παίκτης μπορεί μάλιστα να χρησιμοποιήσει ταυτόχρονα δύο χειριστήρια Access και να τα συνδυάσει και με ένα ακόμα DualSense, ώστε να εκμεταλλευτεί την απτική ανάδραση, τη δυναμική απόκριση, τον αισθητήρα κίνησης κ.α. Μέσω των τεσσάρων θυρών 3,5 χιλ. μάλιστα μπορούν να προστεθούν έξτρα αξεσουάρ για ακόμα πιο πολλές επιλογές.
Όσο για τις επιλογές προσβασιμότητας ανά παιχνίδι, το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να πας στο PS Store, να βρεις τον τίτλο που επιθυμείς, να μπεις στη σελίδα του και να πατήσεις τρίγωνο. Στο πλευρικό πάνελ που θα εμφανιστεί, θα δεις όλα όσα θες να μάθεις.
Προσβασιμότητα στο gaming
Είναι πολύ θετικό το ότι οι εταιρείες στη gaming βιομηχανία έχουν εδώ και αρκετό καιρό στα πλάνα τους τις λύσεις προσβασιμότητας και τα accessibility features, τόσο στο hardware όσο και στο software. SONY και MICROSOFT με τις δημοφιλείς next-gen κονσόλες έχουν κάνει πολύ σημαντικά βήματα σε αυτόν τον τομέα. Οι επιλογές προσβασιμότητας στα Settings καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος ανθρώπων με προβλήματα όρασης, ακοής, κινητικότητας και όχι μόνο. Παράλληλα τα ειδικά χειριστήρια για PS5 και Xbox Series X/S δίνουν τη δυνατότητα προσαρμόσιμου χειρισμού σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε χρήστη. Είπαμε..το gaming είναι μία μορφή ψυχαγωγίας που απευθύνεται σε όλους!
