Μία ρηξικέλευθη πειραματική αντιβίωση έχει αποδείξει την ικανότητά της να εξολοθρεύει αποτελεσματικά ένα από τα πιο επικίνδυνα και ανθεκτικά στα φάρμακα βακτήρια παγκοσμίως, τουλάχιστον σε εργαστηριακά περιβάλλοντα και σε ποντίκια. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω ενός καινοτόμου μηχανισμού δράσης, ανοίγοντας το δρόμο για μια νέα κατηγορία φαρμάκων.
Τα αποτελέσματα της προσπάθειας, που πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου Harvard και της ελβετικής φαρμακευτικής Roche, δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature. Σχολιάζοντας την εξέλιξη, οι χημικοί Morgan Gugger και Paul Hergenrother τόνισαν τον ενθουσιασμό τους, καθώς έχουν περάσει πάνω από 50 χρόνια από την έγκριση μιας νέας κατηγορίας αντιβιοτικών έναντι των Gram αρνητικών βακτηρίων.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το νέο φάρμακο zosurabalpin στοχεύει στο βακτήριο Acinetobacter baumannii, που προκαλεί θανατηφόρες λοιμώξεις παγκοσμίως. Είναι εξαιρετικά ανθεκτικό στα αντιβιοτικά και οι θάνατοι φτάνουν το 40-60% στο σύνολο των περιπτώσεων. Το 2017 ο ΠΟΥ το χαρακτήρισε ως παθογόνο κρίσιμης προτεραιότητας.
Το zosurabalpin θα μπορούσε να είναι το πολυπόθητο φάρμακο, καθώς σκότωσε με επιτυχία 129 κλινικά στελέχη του βακτηρίου και εξάλειψε λοιμώξεις σε ποντίκια. Ο μηχανισμός δράσης του μπορεί να ξεπεράσει υπάρχουσες αντοχές όπως όλα δείχνουν.
Η πρόδρομη ουσία του εντοπίστηκε από διεθνή ομάδα ερευνητών της Roche μέσω ασυνήθιστης διαδικασίας ελέγχου 45.000 μεγαλύτερων ενώσεων. Η πιο αποτελεσματική βελτιστοποιήθηκε περαιτέρω, οδηγώντας στο zosurabalpin.
Για να κατανοήσουν τον τρόπο δράσης, οι ερευνητές έβαλαν σε έκθεση βακτήρια με διαφορετικές συγκεντρώσεις του αντιβιοτικού. Σε αυτά που ανέπτυξαν αντοχή χρησιμοποίησαν αλληλούχιση γονιδιώματος για να εντοπίσουν γονίδια-στόχους.
Υπάρχουν όμως κάποιες επιφυλάξεις. Πρώτον, το zosurabalpin δεν φαίνεται να λειτουργεί σε άλλα αρνητικά κατά Gram βακτήρια εκτός από το A. baumannii. Οι πρωτεΐνες στο σύμπλεγμα του μεταφορέα LPS δεν συντηρούνται στα διάφορα βακτήρια. Έτσι, η στόχευση των μεταφορέων LPS άλλων κακόβουλων αρνητικών κατά Gram βακτηρίων θα απαιτήσει ακόμη περισσότερη έρευνα για την ανάπτυξη φαρμάκων. Μια θετική πάντως πλευρά αυτού του γεγονότος, όπως σημειώνουν οι Gugger και Hergenrother στο σχόλιό τους, είναι ότι μπορεί να παραχθούν αντιβιοτικά ειδικά για τα είδη, τα οποία θα μπορούσαν να προστατεύσουν τα μικροβιόκοσμο των ασθενών από την εξολόθρευση από φάρμακα ευρέος φάσματος, τα οποία εκτιμούμε πλέον ότι είναι κακά για την ανθρώπινη υγεία.
Σε κάθε περίπτωση, τα ευρήματα αποκαλύπτουν έναν μοναδικό μηχανισμό δράσης και ανοίγουν το δρόμο για μια υποσχόμενη νέα κατηγορία αντιβιοτικών ενάντια σε ανθεκτικά βακτήρια.
