Το smart home έχει τη δυνατότητα να μεταμορφώσει το σπίτι και την καθημερινότητά σου, με μία μόνο προϋπόθεση: γρήγορο και αξιόπιστο internet. Πριν ασχοληθείς με οτιδήποτε στο έξυπνο σπίτι σου λοιπόν, θα πρέπει να διασφαλίσεις ότι κάθε συσκευή που βρίσκεται σε αυτό, θα έχει πρόσβαση σε ένα σταθερό δίκτυο Wi-Fi υψηλών ταχυτήτων και το πρώτο βήμα για να εξασφαλίσεις κάτι τέτοιο, είναι η σωστή επιλογή ενός modem-router. Μέχρι πρότινος μπορούσες να χρησιμοποιήσεις μόνο το router του παρόχου σου. Εδώ και λίγο καιρό όμως, έχεις την ελεύθερη επιλογή του εξοπλισμού (με μία μικρή εξαίρεση στα δίκτυα οπτικών ινών FTTH που όμως δεν είναι της παρούσης). Ως εκ τούτου, μπορείς πλέον να επενδύσεις στο modem-router της επιλογής σου.
Η επιλογή ενός router τρίτου κατασκευαστή μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη για την όλη εμπειρία χρήσης που απολαμβάνεις. Τα routers των παρόχων, βλέπεις, είναι κατασκευασμένα με γνώμονα την παροχή δικτύου και κάποιων βασικών λειτουργιών σε ένα σχετικά χαμηλό κόστος, οπότε μοιραία οι δυνατότητές τους είναι περιορισμένες. Με ένα router από μία αξιόπιστη εταιρεία θα έχεις καλύτερο σήμα (τουτέστιν ισχυρότερο, σταθερότερο και ενδεχομένως με μεγαλύτερη εμβέλεια) καθώς επίσης και πολλές περισσότερες επιλογές ρυθμίσεων (ασφαλείας, δικαιωμάτων, δικτύωσης κλπ) ώστε να προσαρμόσεις το δίκτυό σου στα μέτρα σου.
Πώς όμως θα καταλήξεις στο κατάλληλο μοντέλο;
Modem, router ή modem-router;
Πριν περάσουμε σε όσα πρέπει να προσέξεις, έλα να ξεκαθαρίσουμε κάτι: τι είναι modem, τι είναι router και τι modem-router;
- Το modem είναι η συσκευή που επιτρέπει τη μετάδοση ψηφιακών πληροφοριών σε αναλογικά συστήματα (παίρνοντας τα δεδομένα από έναν υπολογιστή και προσαρμόζοντάς τα ώστε να μπορούν να μεταδοθούν μέσα από διάφορα κανάλια τηλεπικοινωνιών).
- Το router είναι ό,τι κι ένα switch στο περίπου: καθορίζει τη διακίνηση πακέτων δεδομένων μεταξύ δικτύων υπολογιστών, βρίσκοντας την καλύτερη δυνατή διαδρομή. Τα routers είναι απαραίτητα για τη σύνδεση τοπικών δικτύων με ευρύτερα.
- Το modem-router είναι ο συνδυασμός των ανωτέρω. Κάνει τον «διερμηνέα» μεταξύ του παρόχου τηλεπικοινωνιών και του δικτύου σου, ενώ χάρη στις δυνατότητες δρομολόγησής του, θα μοιράσει internet στον χώρο σου, ενσύρματα ή/και ασύρματα.
Τι από τα τρία θα χρειαστείς; Η λογική λέει πως θα πας για την τρίτη πρόταση, ένα modem-router δηλαδή που θα κάνει τη δουλειά end to end. Τι πρέπει όμως να προσέξεις; Ποιους παράγοντες πρέπει να υπολογίσεις;
Ταχύτητα
Με μια πρώτη ματιά στην αγορά, θα διαπιστώσεις πως τα modem-routers που κυκλοφορούν υποστηρίζουν πληθώρα διαφορετικών ταχυτήτων. Πριν σπεύσεις να αγοράσεις αυτό με την υψηλότερη, να σε ενημερώσουμε πως το όριο το θέτει το πακέτο που έχεις προμηθευτεί: αν έχεις για παράδειγμα πακέτο 100 ή 200 Mbps, τότε η μέγιστη ταχύτητα που θα απολαμβάνεις είναι αντίστοιχα τα 100 ή 200 Mbps, ακόμα κι αν το modem-router σου υποστηρίζει π.χ. τα διπλάσια. Καλό θα ήταν η θεωρητική ταχύτητα της συσκευής σου να είναι μεγαλύτερη εκείνης του πακέτου σου, αφ’ ενός για να υπάρχει περιθώριο ασφαλείας και αφ’ ετέρου, σε περίπτωση που αποφασίσεις να πας σε πακέτο υψηλότερων ταχυτήτων στο μέλλον (π.χ. FTTH), να μη χρειαστεί να αλλάξεις modem-router.
Πρωτόκολλα
Εμβαθύνοντας στα τεχνικά θέματα, σειρά έχουν τα πρωτόκολλα επικοινωνίας (internet protocol ή IP), σετ κανόνων και συμβάσεων που ορίζουν την αποστολή και λήψη δεδομένων μέσω δικτύου. Υπάρχουν διάφορα πρωτόκολλα που βρίσκονται εν λειτουργία: όσο πιο καινούριο είναι ένα εξ αυτών, τόσο πιο σταθερό, ασφαλές, γρήγορο και ευρέως συμβατό είναι. Για να δεις ποια πρωτόκολλα υποστηρίζει ένα modem-router, ψάξε για το «IEEE 802.11» και δώσε βάση στα γράμματα που ακολουθούν μετά (συνήθως είναι κάτι του στυλ: IEEE 802.11a/b/g/n/ac): το Wi-Fi 5 αντιστοιχεί στο «ac», τα Wi-Fi 6 και 6E στο «ax» ενώ το Wi-Fi 7 στο «be». Ακόμα κι αν το Wi-Fi 7 σου φαίνεται μακρινό, φρόντισε το modem-router σου να υποστηρίζει τουλάχιστον Wi-Fi 6E ώστε να μη χρειαστεί να σκεφτείς την αναβάθμιση σε λίγα χρόνια. Τέλος, λάβε υπ’ όψιν σου την υποστήριξη 5G για την οποία απαιτείται router με υποδοχή κάρτας SIM: αν μη τι άλλο πρόκειται για μία δυνατότητα που θα σου προσφέρει σπουδαία ευελιξία, αν αποφασίσεις να την εκμεταλλευτείς στο μέλλον.
Συχνότητες 2,4 GHz, 5 GHz, 6 GHz
Οι συχνότητες στις οποίες εκπέμπει ένα δίκτυο Wi-Fi είναι δύο: 2,4 GHz και 5 GHz. Η πρώτη προσφέρει μεγαλύτερη εμβέλεια αλλά υστερεί σε ταχύτητα, ενώ η δεύτερη είναι μεν εξαιρετικά γρήγορη και με μεγαλύτερο bandwidth αλλά έχει περιορισμένη κάλυψη. Ένα modem-router μπορεί να εκπέμπει και στις δύο συχνότητες παράλληλα, αφήνοντας την επιλογή σύνδεσης στην εκάστοτε συσκευή σου (ή τέλος πάντων σε εσένα): αν υπάρχει κάλυψη στα 5 GHz, θα εκμεταλλευτείς τη συγκεκριμένη μπάντα, διαφορετικά θα «πέσεις» στα 2,4 GHz. Κάποια modem-routers τελευταίας γενιάς έχουν αρχίσει να εκμεταλλεύονται και μία τρίτη συχνότητα, αυτή των 6 GHz του Wi-Fi 6E. Η λογική λέει πως το Wi-Fi 7 θα φέρει νέα ήθη και έθιμα, όμως θεωρητικά και με το Wi-Fi 6E θα είσαι καλυμμένος/η σε βάθος χρόνου.
Συνδεσιμότητα
Ένα modem-router διαθέτει κατά κύριο λόγο θύρες LAN οι οποίες μπορούν να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμες, αφού θα έχεις τη δυνατότητα να συνδέσεις σε αυτές συσκευές που βρίσκονται κοντά στην πρίζα και δύσκολα μετακινούνται (smart TV, PlayStation κανείς;). Αν το μοντέλο που θα επιλέξεις έχει τουλάχιστον τρεις τέτοιες, είναι μια χαρά. Φυσικά όσο περισσότερες, τόσο το καλύτερο. Μην αμελήσεις να ελέγξεις και τον μέγιστο αριθμό ταυτόχρονα συνδεδεμένων συσκευών: σε ένα νοικοκυριό με ολοένα και περισσότερες smart συσκευές, αποτελεί πλέον απαραίτητη προϋπόθεση. Θα σου προτείναμε να προτιμήσεις πρόταση που να έχει και θύρα USB, αφού θα σε διευκολύνει σημαντικά σε περίπτωση που αποφασίσεις να συνδέσεις δικτυακή μονάδα αποθήκευσης (π.χ. NAS).
Ασφάλεια και προηγμένες λειτουργίες
Για το τέλος, κάτι εξίσου σημαντικό με όλα τα προηγούμενα: η ασφάλεια. Το modem-router σου θα πρέπει να διαθέτει οπωσδήποτε προηγμένο σύστημα κρυπτογράφησης: ιδανικά ψάξε για υποστήριξη WPA3 που συνιστά άλμα σε σχέση με τα όσα προσφέρει η WPA2. Καλό θα ήταν να έρχεται ακόμα με ενσωματωμένο firewall, δυνατότητα ορισμού προτεραιοτήτων πρόσβασης, εργαλεία γονικού ελέγχου και αναλυτικό dashboard, προσβάσιμο μέσω browser σε PC (η γνωστή διεύθυνση 192.168.1.1). Για να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο, προτίμησε πρόταση με δυνατότητα δημιουργίας δικτύου επισκεπτών (guest network), έτσι ώστε ναι μεν οι επισκέπτες σου να έχουν πρόσβαση στο Wi-Fi αλλά με περιορισμούς ως προς τα δικαιώματά τους. Αν μάλιστα διατίθεται και συνοδευτικό app σε smartphone και tablet, η ζωή σου θα γίνει σημαντικά ευκολότερη αφού δεν θα χρειάζεται να ψάχνεσαι μέσω browser για να αποκτήσεις πρόσβαση στο dashboard της.
Μία λειτουργία που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το port forwarding και αφορά την ανακατεύθυνση της κίνησης δεδομένων από το router προς κάποια συγκεκριμένη συσκευή. Χάρη σ’ αυτή, το modem-router μπορεί να στείλει «συστημένα» τα δεδομένα που φτάνουν σε ένα port (άρα από μία συγκεκριμένη εφαρμογή, browser ή παιχνίδι) σε έναν υπολογιστή ή άλλη συσκευή, επιτρέποντας μεν σε αυτή την πρόσβαση αλλά ταυτόχρονα προστατεύοντας τις υπόλοιπες. Για μεγαλύτερη σταθερότητα και καλύτερη εμπειρία χρήσης, τέλος, ψάξε για modem-routers που ενσωματώνουν τεχνολογία MU-MIMO, η οποία θα φροντίσει έτσι ώστε ακόμα κι όταν συνδεθούν πολλές συσκευές σε αυτά, η κυκλοφορία των δεδομένων να συνεχιστεί κανονικά χωρίς τη δημιουργία συμφόρησης.
Θέση
Για το τέλος θα σου προτείναμε να δεις πού θα τοποθετήσεις το modem-router σου. Εδώ απαιτείται σκέψη, ιδίως αν προσβλέπεις σε μία budget επιλογή (με budget δυνατότητες αντίστοιχα). Βλέπεις, το modem-router θα πρέπει να συνδεθεί στη γραμμή τηλεφώνου ή οπτικής ίνας σου, οπότε οι θέσεις που μπορείς να το βάλεις στο σπίτι είναι μάλλον περιορισμένες. Δες πού βρίσκεται το σημείο αυτό. Αν είναι κάπου κεντρικά και το σπίτι σου δεν είναι τρομερά μεγάλο (τουτέστιν δεν ξεπερνά τα 80 τετραγωνικά μέσες-άκρες), τότε ενδεχομένως να είσαι OK με την κάλυψη. Σε διαφορετική περίπτωση, αν μιλάμε για περισσότερους από έναν ορόφους ή μακρόστενη κατασκευή (π.χ. διαμπερές διαμέρισμα), τότε το σήμα είναι αρκετά πιθανό να είναι αδύναμο σε ορισμένα σημεία. Σε αυτή την περίπτωση θα χρειαστεί να επεκτείνεις την εμβέλεια του Wi-Fi σου με τη βοήθεια ενός powerline, δικτύου mesh, repeater ή extender.
Καθόρισε τις ανάγκες σου
Τώρα ξέρεις με ποια κριτήρια θα επιλέξεις το κατάλληλο modem-router για τον χώρο σου. Αν το σπίτι σου είναι μεγάλο ή εκτείνεται σε πολλαπλούς ορόφους, τότε προτίμησε κάτι οικονομικό και δώσε βάρος στην ενίσχυση/επέκταση του σήματος με χρήση extenders. Μέτρα τον αριθμό των ταυτόχρονα συνδεδεμένων συσκευών και σκέψου κατά πόσο ενδέχεται να αλλάξει εκείνος στο μέλλον, ώστε να έχεις μία εικόνα για το «ταβάνι» του modem-router σου. Εξέτασε την πιθανότητα να αναβαθμίσεις τη σύνδεσή σου εν καιρώ (το FTTH έχει άλλες απαιτήσεις) και αποφάσισε σε ποιον βαθμό θες να επεξεργαστείς τις παραμέτρους του δικτύου σου. Μην ξεχνάς πως η συσκευή στην οποία θα επενδύσεις, θα αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο ολόκληρου του έξυπνου σπιτιού σου.
Ψάχνεις κάτι διαφορετικό; Δες όλες τις επιλογές δικτύωσης σύμφωνα με τις ανάγκες σου!
Γλωσσάρι
WPA: Από το Wi-Fi Protected Access. Πρωτόκολλο ασφαλείας για ασύρματα δίκτυα, διάδοχος του WEP, που προσφέρει βελτιωμένη προστασία με χρήση κωδικού.
MU-MIMO: Τεχνολογία Wi-Fi που επιτρέπει την ταυτόχρονη επικοινωνία ενός modem-router με πολλές συσκευές βελτιώνοντας την απόδοση και την ταχύτητα του ασύρματου δικτύου.
Port forwarding: Διαδικασία κατεύθυνσης της κίνησης δεδομένων από μία συγκεκριμένη θύρα (port) σε έναν συγκεκριμένο υπολογιστή ή συσκευή στο δίκτυο.
Bandwidth: Η μέγιστη ποσότητα δεδομένων που μπορεί να μεταφερθεί από ή προς ένα δίκτυο (ή καλώδιο επικοινωνίας) σε μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Εκφράζεται σε bits/δευτερόλεπτο (bps).
MBps vs. Mbps: Megabytes/δευτερόλεπτο vs. Megabits/δευτερόλεπτο. Και τα δύο αφορούν ρυθμό μετάδοσης δεδομένων αλλά με βάση διαφορετική μονάδα. Τα 100 Mbps ισοδυναμούν σε περίπου 12,5 MBps (ή MB/s) αφού ένα byte ισούται με οκτώ bits.
QoS: Quality of Service. Η δυνατότητα ενός δικτύου να διαχειρίζεται και να δίνει προτεραιότητα σε διαφορετικές μορφές κίνησης δεδομένων, προσφέροντας υψηλή απόδοση σε κάθε χρήστη.
Latency (ping): Η καθυστέρηση στη μετάδοση δεδομένων σε έναν δίκτυο. To ping είναι ο χρόνος απόκρισης μίας συσκευής σε ένα αίτημα προς αυτή σε ένα δίκτυο και εκφράζεται σε ms.
VPN: Το Virtual Private Network είναι ένα σύστημα που δημιουργεί μία ασφαλή σύνδεση μεταξύ συσκευών/δικτύων μέσω διαδικτύου, προσφέροντας ασφάλεια και ανωνυμία.
OFDMA: Τεχνική πολλαπλής πρόσβασης που επιτρέπει σε συσκευές να μεταδίδουν και να λαμβάνουν δεδομένα ταυτόχρονα σε ένα ασύρματο δίκτυο χρησιμοποιώντας διαφορετικά τμήματα του φάσματος συχνοτήτων, βελτιώνοντας την απόδοση και την αποτελεσματικότητα του δικτύου.
Beamforming: Τεχνική που χρησιμοποιείται σε ασύρματα δίκτυα για την κατεύθυνση του σήματος προς συγκεκριμένες συσκευές βελτιώνοντας τη δικτυακή απόδοση και κάλυψη.
192.168.1.1: Είναι η προεπιλεγμένη διεύθυνση IP για το modem-router σε ένα τοπικό δίκτυο. Συνήθως χρησιμοποιείται για να αποκτήσεις πρόσβαση στο περιβάλλον χρήστη του modem-router.
